sfkf nIlf qfrf dOrfn sMq iBzrFvfly nhIN sgoN BfrqI ÌOj Bwj rhI sI : pMc pRDfnI

sMq jrnYl isMG iBMzrFvfilaF dI Èhfdq bfry jnrl jfmvfl vloN kIqy gey dfavy dI inKyDI kridaF ÈRomxI akflI dl pMc pRDfnI dy skwqr jnrl BfeI hrpfl isMG cImf aqy XUQ jnrl skwqr BfeI sMdIp isMG knyzIan ny ikhf ik sfkf nIlf qfrf dOrfn sMq iBzrFvfly nhIN sgoN BfrqI ÌOj Bwj rhI sI .AunHF ikhf ik sMq iBzrFvfilaF bfry Bwj inklx dI koiÈÈ dy dfavy krn vfly jfmvfl ƒ Xfd hovygf ik 25 sfl pihlF igxqI dy qy mfmUlI hiQafrF vfly isMGF hwQoN tYkF qopF vflI BfrqI POj ƒ sÉq mukfbly df sfhmxf krnf ipaf qy ipwCy vwÜ Bwjdy BfrqI POj dy apxy ispfhIaF ƒ hI kmFzr gwlF kwZ ky awgy vwl vDx dy hukm cfVH rhy sn, Aus nmoÈI df dfg Dox leI awj BfrqI styt ies qrHF dy hfso-hIxy hwQ pwly mfr rhI hY.
AunHF ikhf ik smuwcI iswK kOm vloN sMq iBMzrFvfilaF ƒ vIhvIN sdI dy mfhn iswK hox df iÉqfb dyxf, kyNdrI iswK ajfieb Gr ivc AunHF dI qsvIr lgfAuxf aqy pVHy ilKy iswK nOjvfnF dy idlF ivc AunHF pRqI afdr hI BfrqI styt qoN brdfÈq nhIN ho irhf ijs kfrn Auh jnrl jfmvfl vrgy mohiraF ƒ awgy krky aijhy ivvfd KVHy krn dI koiÈÈ kr rhI hY pr sMq iBzrFvilaF dI Èhfdq bfry ÈMky KVHy krn ivc BfrqI styt sÌl nhIN hovygI ikAuN ik sMqF dI idRVHqf aqy AunHF vloN pfeI geI ÌKrXog ÈhIdI bfry kOm df bwcf-bwcf cMgI qrHf jfxdf hY.
Aykq afgUaF ny ikhf ik sMqF dI post mfrtm irport qoN vI ieho Kulfsf huMdf hY ik sMqF dI Èhfdq sfhmxy qoN goÜIaF lwgx nfl hoeI nf ik iksy mlby dy izgx nfl.AunHF ikhf ik 25 sflF bfad vI sfkf nIlf qfrf nfl sbMiDq kOm dy ËÉm ajy qwk hry hn qy hry hI rihxgy pr ies sfky dOrfn iswK XoiDaF vloN pyÈ kIqI byimsfl bhfdrI qy jMgI hunr AuWqy kOm hmysF mfx mihsUs krdI rhygI qy BfrqI styt apxI ÌOj dy kfierqfpUrn pRdrÈn leI sdf leI JUrdI rhygI.

iswK kOm afpxI mMijLl ey mksUd nUM pRfpq krn leI pihly nfloN vDyry idRV aqy suihrd hovy

iswK kOm bilAU stfr dI 25vIN vrygMZ 6 jUn nUM mnfAuNdI hoeI kOmI sLhIdF nUM nmsqk hox jf rhI hY. jo ik hr vry hoxI vI cfhIdI hY. pr iswK kOm ies vrygMZ nUM mnfAuNdI hoeI ieh vI smIiKaf kry ik asIN 25 sfl dy lMmy smyN ivwc Dfrimk, swiBafcfrk, isafsI, mflI aqy ieKlfkI qOr ‘qy awj qwk kI Kwitaf hY aqy kI gvfieaf hY. smuwcI lIzrisLp dI aqy kOmI svY pVcol krn AuprMq bIqy smyN ivwc kIqy gey amlF ivwc rih cuwkIaF KfmIaF nUM mwdynjLr rwKdy hoey sMGrsL dy agly pVfa leI idRVqf pUrvk iqafrI afrMBI jfvy. jykr asIN (iswK kOm) iemfndfrI nfl aijhf Auwdm krn ivwc kfmXfb huMdy hF iPr qF sfzy vwDdy kdm mMijLl ‘qy apVx dy smrwQ ho skxgy. jykr bIqy smyN dIaF KfmIaF-pRfpqIaF nUM nf ivcfiraf igaf iPr mMijLl Auwqy phuMcx ivwc vwzI rukfvt AuqpMn ho skdI hY.
afpxI mMijLl ey mksUd nUM sr krn leI iswK kOm vwloN Dfrimk, isafsI, ieKlfkI aqy mflI sB KyqrF nUM sMjIdgI nfl ivcfrnf pvygf. ijwQoN qwk Dfrimk Kyqr df muwdf afAudf hY, AuwQy ies Kyqr ivwc agvfeI krdI af rhI iswK kOm dI Dfrimk sMsQf sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI Auwqy kfibjL lokF ny afpxI kOmI Dfrimk afjLfd hsqI nUM kfiem rwKx dI insbq afpxy afp nUM s: pRkfsL isMG bfdl aqy bfdl pirvfr dy gulfm bxn ivwc KusLI mihsUs krn lwg pey hn. ieh hor vI aiq gihrI duwKdfiek icMqf vflI gwl hY ik sfzy qKq sfihbfnF dy jQydfr, ijhnF ny gurmiq isDFqF aqy inXmF anusfr afjLfdfnf qOr qy smyN smyN ‘qy kOm nUM PYsly aqy sMdysL dyxy huMdy hn, Auh vI s: bfdl aqy bfdl pirvfr dy hukmF dI AuzIk ivwc rihx dy afdI ho gey hn. ijwQoN sfzI Dfrimk inGfr dI sLurUafq huMdI hY. iewQy hI bws nhIN sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dI pRDfngI, ahudydfrIaF aqy hor dPqrI amly PYly dy ahuidaF Auqy ivcrn vfly ijLMmyvfr lok vI hr qrHf dy hox vfly PYsilaF ivwc bfdl pirvfr nUM KusL krn dI mfrU rvfieq ivwc AulJ ky rih gey hn. gurU dy lMgr ivwcoN isafsI iekwqrqfvF, kfnPrMsF leI rfsLn iljfAux aqy ies Dfrimk sMsQf dIaf gwzIaF, kfrF dI KUb durvrqoN krn nUM ieh lok afpxf jnm iswD aiDkfr mMnx lwg pey hn. ieh kfrvfeI kOm dI Dfrimk ibrqI nUM hor vI dfgI krdI hY. ijs gurU dI golk nUM gurU sfihbfn ny “grIb df mUMh” df iKqfb idwqf hY, AusnUM loVvMdF mjLlUmF, dIn-duKIaf dI bihqrI krn leI vrqoN df afdysL idwqf hY. mOjUdf isafsI aqy Dfrimk afgU ies gurU dI golk nUM afpxy inwjI nfvF aqy pirvfrk mYNbrF nUM cmkfAux leI aqy awgy ilafAux leI Krc krky durvrqoN krn ivwc msLrUP ho gey hn jo ik vwzI qrfsdI hY.
iPr aYs jI pI sI vwloN afpxI kOmI ijLMmyvfrIaF afl ieMzIaf gurduafrf aYkt nUM hoNd ivwc ilafAuxf, iswK kOm dI kflI sUcI Kqm krfAux, anMd mYirj aYkt bxfAux, jLylHF ivwc bMdI nOjvfnF nUM irhfa krvfAux, sLhId pirvfrF nUM mfiek shfieqf dyx, dyhDfrI gurUzMm nUM Kqm krn, BrUx hwiqaf, dfj pRQf, jfq pfq aqy amIr grIb dy pfVy nUM Kqm krn, smfijk brfbrqf ilafAux, iswK rYPryNs lfiebRyrI dy ieiqhfisk dsqfvyjL aqy qosyKfny dIaF bhumuwlIaF vsqF nUM vfips krfAux, dsqfr dy PrFs dy muwdy nUM hwl krvfAux aqy srbwq dy Bly dy imsLn nUM pUrn krn ivwc burI qrHf PylH ho cuwkI hY aqy afpxIaF Dfrimk ijLMmyvfrIaF qoN mUMh moV cuwkI hY. kyvl s: bfdl dI kwTpuqlI bxky kMm kr rhI hY, ijs kfrn iswK kOm nfl sMbMiDq smUh Dfrimk muwdy Twp ho ky rih gey hn.
ijwQoN qwk isafsI Kyqr df svfl hY Aus ivwc gurU sfihbfn ny sfnUM DrmI asUlF Auwqy afDfirq Auwcy ieKlfk vflI isafsq krn df hukm idwqf hY. lyikn lMmy smyN qoN ieh dyKx ivwc af irhf hY ik DrmI kfiedy-kfnUMnF nUM pUrn qOr ‘qy alivdf kih ky Drm dI isafsq nUM cmkfAux leI durvrqoN kIqI jf rhI hY. Drm nUM isafsq df gulfm bxf ky rwK idwqf hY. ijsdy nqIjy kdI vI dUrdrsLI nhIN inkl skdy. ijvyN sLRI akfl qKq sfihb iswK kOm df Auh Auwc Drm asQfn hY ijwQoN smUh PYsly Drm dI syD ivwc hoxy cfhIdy hn. AuwQy kIqy jfx vfly PYsly s: bfdl aqy bfdl pirvfr dI iewCf anusfr hox lwg pey hn. koeI vI jQydfr sLRI akfl qKq sfihb dI srvAuwcqf nUM kfiem rwKx leI suihrd nhIN hY. isafsI soc nUM bl dyx vfly hukmnfmy kIqy jf rhy hn qF ik iehnF hukmrfnF rfhIN isafsI ivroDIaF nUM nIvF idKfieaf jf sky. mnuwKI aqy iensfnI gwlF nMU iblkul iqafg idwqf igaf hY. isafsq ivwc sdfcfrI guxF dI vwzI kmI af geI hY. pirvfrvfd, kunbfpRsqI dI soc ijsnUM sfzI gurbfxI iblkul rwd krdI hY, Ausdf bol bflf hY. Drm aqy isafsI kdrf kImqF qoN kory afpo afpxy pirvfirk mYNbrF nUM lokF dI Dfrnf dy ivruwD jf ky Auwc isafsI ruqby dy ky, kfblIaq aqy sInIafrqf vflI iensfP psMd soc df jnfjLf kwiZaf jf irhf hY. gurU dI golk ijsdI vrqoN DrmI, qflIm, ishq, ieKlfk dy pwDr nUM Auwcf cuwkx ivwc hoxI cfhIdI hY, AusdI durvrqoN nfkfibl aqy nlfiek puwqrF, DIaF, pqnIaF aqy sMbMDIaF nUM isafsq ivwc aglIaF kqfrF ivwc ilafAux leI kIqI jf rhI hY. jo ik inGfr dI insLfnI hY.
ijwQoN qwk swiBafcfrk aqy smfijk Kyqr df svfl afAuNdf hY mOjUdf isafsq aqy sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI qy kfibjL gYrDrmI aqy gYr smfijk lokF ny kbjLy jmHf ky iswKI dy amIr ivrsy swiBafcfr aqy ieKlfk df Bog pf idwqf hY. awj iswK bwcy bwcIaF afpxy isrF ‘qy dsqfr aqy cuMnIaF pihnx nUM alivdf afK cuwky hn. romF dI Gor byadbI ho rhI hY. sfzI nOjvfnI topIaF pihxn, kMnF ivwc muwdrF pf ky mobfeIl aqy motr sfeIkl dI durvrqoN krky mtrgsLqI krn nUM afpxy sLok smJx lwg peI hY. iswK pirvfrF dy bwcy gurduafry jF iksy Dfrimk smfgmF ivwc jfx dI bjfie tI vI, zI vI zI afid Auwqy iPlmF vyKx, aswiBak gIq sunx aqy nisLaF dy syvn krn dy ruJfn ivwc gRsq ho geI hY. iswK kOm dIaF bwcIaF ijhnF dy qn Auwqy slvfr kmIjL aqy cuMnIaF, dupwty hoxy cfhIdy hn, Auh bIbIaF arD ngn vflIaF posLfkF pihnx nUM afpxy jnm iswD aiDkfr smJx lwg peIaF hn. iksy kOm dI qrwkI aqy inGfr df aMdfjLf Aus kOm dy bwicaF dI rPqfr, guPqfr aqy dsqfr qoN sihjy hI lgfieaf jf skdf hY. Auprokq iswK nOjvfnI ivwc vwDdy jf rhy mMdBfgy ruJfn nUM TwlHx leI sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI aqy s: pRkfsL isMG bfdl vwloN koeI vI sMjIdf kfrvfeI nhIN ho rhI jo ik hor vI duwKdfiek aqy nmosLIjnk hY.
ijwQoN qwk ieKlfkI Kyqr hY Aus ivwc gurU sfihbfn vwloN iswK kOm nUM bKisLs kIqy gey sfdf jIvn bqIq krn nUM pUrn qOr qy kOm alivdf kih cuwkI hY. iswK kOm dI bhu sMmqI pdfrQvfdI bx ky gYr ieKlfkI aqy gYr kfnUMnI ZMgF rfhIN jmInF, jfiedfdF bxfAux, alfsLIn bMgly aqy kImqI kfrF bxfAux dI dOV ivwc sLfiml ho cuwkI hY. ijwQoN Auwcy suwcy ieKlfk nUM swt vwjx dI sLurUafq huMdI hY. awj asIN smfijk burfeIaF BrUx hwiqaf, dfj, vihmF BrmF, AUc nIc vrgIaF smfijk burfeIaF ivwc jkV ky rih gey hF. sfzy rvfieqI afgU aKOqI zyiraF aqy jf ky dyhDfrI gurUaF nUM nmsqk hox dy mMdBfgy ruJfn ivwc gRsq ho cuwky hn. ikAuNik AuQoN AuhnF nUM votF imlx dI AumId bwJI rihMdI hY. rvfieqI afgU jo vI kfrvfeIaF kr rhy hn, Auh vot isafsq aDIn Dfrimk sMsQf aYs jI pI sI aqy pMjfb dI hkUmq Auwqy afpxy kbijLaF nUM kfiem rwKx leI kr rhy hn. iswK kOm qy bfdl dlIaF nUM ieh jfxkfrI hY ik bIjypI, afr aYs aYs, bjrMg dl, isLv sYnf, ivsLv ihMdU pirsLd afid sMgTnF nfl iswK kOm dI soc df iksy qrHf df vI myl nhIN aqy nf hI iswKI asUl aqy isDFq aijhy iPrkU sMgTnF nfl iksy qrHf df rfbqf kfiem rwKx dI iejLfjq idMdy hn. pr iPr vI s: pRkfsL isMG bfdl aqy smuwcf bfdl pirvfr bIjypI nfl nOh-mfs df atuwt irsLqy dI gwl ies leI kr irhf hY qF ik ihMdU votrF dy sihXog nfl hkUmq Auwqy kbjLy kr skx. ikAuNik iswK kOm dI bhuigxqI qF iehnF ivrwuD Pqvf dy cuwkI hY aqy iehnF nUM hkUmq aqy aYs jI pI sI dy pRbMD qoN dUr krnf cfhuMdI hY. pr s: bfdl vot isafsq aDIn kdI inrMkfrIaF dy zyry, kdI Binafry vfly dy, kdI nUrmihlIaf dy, kdI isrsy vfly dy aqy hux bwlF vfly zyry jf ky nmsqk hox dy afdI ho gey hn. hux 80 lwK rupey pMjfb dy KjLfinaF ivwcoN Krc krky bwlF vfly zyry dy dyhDfrI dI imRqk dyh nUM vIafnf qoN pMjfb ilaFdf igaf jo ik gYr isDFqk kfrvfeI hY aqy pMjfb dy KjLfny dI vwzI durvrqoN hY.
hux vyKx vflI gwl ieh hY ik gYr Dfrimk, gYr smfijk, gYr ieKlfkI, gYr swiBafcfrk kfrvfeIaF krky s: bfdl aqy Ausdf pirvfr iswK kOm dI idwK aqy pihcfx nUM kOmFqrI pwDr ‘qy mjLbUq krn aqy iswK kOm dy aksL nUM suDfrn ivwc kI Xogdfn pf rhy hn. bI jy pI aqy iPrkU sMgTnF nfl atuwt sMbMD rwK ky iswK kOm dy aksL nUM hor rosLnf rhy hn jF DuMdlf kr rhy hn.
gurduafiraF dy pRbMD ivwc iejLfrydfrI kfiem kr rhy hn jF pMc pRvfn pMc pRDfn dy hukmF anusfr srv pRvfinq soc nUM mjLbUq kr rhy hn.
dyhDfrI qy gurUzMm dI iswK mfrU soc nUM Kqm kr irhY jF pRPuwilq kr rhy hn.
swiBafcfrk ivrsy nUM kfiem rwK rhy hn jF imwTy jLihr dI qrHf amIr ivrsy nUM Kqm kr rhy hn.
kOmI srmfey Dn-dOlq dy KjLfny nUM vDf rhy hn jF durvrqoN krky KjLfny KflI kr rhy hn.
ihMdUqv nfl iswK isafsq nUM rlgz krky iswK soc nUM afjLfdI vwl iljf rhy hn jF gulfmIaq vwl vDf rhy hn.
tksflI afgUaF aqy vrkrF nUM njLr aMdfjL krky iswKI dIaF jVHF mjLbUq kr rhy hn jF KoKlIaF kr rhy hn.
pMjfb dI nOjvfnI nUM KyzF aqy swiBafcfr vwl pRyirq krn dI ijLMmyvfrI inBf rhy hn jF nisLaF aqy smwgilMg, QF QF ‘qy Tyky Kol ky nOjvfnI nUM kmjLor kr rhy hn.
pMjfb dy dirafvF, nihrF dy kImqI pfxIaF nUM dUsry sUibaF nUM vMz ky pMjfb dI DrqI nUM AupjfAU bxf rhy hn jF bMjr kr rhy hn.
azvfnI vrgy iswKF dy kfiql nUM mulk df vjLIr ey afijLm bxfAux dI gwl krky iswK kOm nUM pRPuwilq krn dI gwl kr rhy hn jF Gisafrf bxfAux dI gwl kr rhy hn.
afpxy nfkfibl puwqrF, DIaF, BqIijaF, jvfeIaF, nUMhF afid nUM isafsq ivwc awgy ilaf ky Auwc kdrF kImqF kfiem krn ivwc Xogdfn pf rhy hn jF isafsq qy ieKlfk nUM inGfr vwl iljf rhy hn.
gurduafiraF ivwc hr hr mhFdyv dy nfary lgvf ky aqy iPrkUaF nUM isropfE dy ky iswKI dy bolbfly kr rhy hn jF ihMdUqv dy.
qKqF dy jQydfrF nUM hukm dy ky PYsly krfAux dI kfrvfeI sLRI akfl qKq sfihb dI srvAuwcqf nUM brkrfr rwKx vflI hY jF cuxOqI dyx vflI.
sLRI gurU gRMQ sfihb jI dy snmuwK kursI zfh ky bYTx aqy dyhDfrIaF awgy BMujy bih ky sLRI gurU gRMQ sfihb jI dy siqkfr nUM kfiem kr rhy hn jF apmfn kr rhy hn.
dyhDfrIaF dIaF imRqk dyhF cfrtrz jhfjF rfhIN srkfrI Krcy ‘qy mMgvf ky dyhDfrI soc nUM rwd kr rhy hn jF mfnqf dy rhy hn.
25 sflF df lMmf smF gujLrn AuprMq vI sfnUM ieh jfxkfrI nhIN idwqI jf rhI ik sMq jrnYl isMG Kflsf iBMzrFvfilaF df sskfr ikwQy kIqf igaf sI, AuhnF dy Puwl ikwQy pfey gey sn, aqy AuhnF dI afqmf dI sLFqI leI Bog ikwQy pfey gey sn? s: bfdl ijhVy dyhDfrIaF dy sskfr aqy Bog rsmF qy jf ky dyhDfrI iswKI mfrU soc nUM pRPwuilq kr rhy hn, kI Auh dwsxgy ik sMqF df sskfr, PuwlF dI aqy Bog dI rsm ikwQy kIqI geI. 25 sfl gujLrn AuprMq iswK kOm dIaF amuwl kImqI vsqF aqy ieiqhfisk ilKqF awj qwk vfips ikAuN nhIN krvfeIaF geIaF. iswK kOm dy 1984 ivwc bilAU stfr dI kfrvfeI smyN sLhId hoey isMGF dI Xfd ivwc sLRI drbfr sfihb smUh kMplYks ivwc awj qwk AuhnF dI Xfdgfr mInfr ey sLhIdF ikAuN nhIN kfiem kIqf igaf. jdoN ik 2002 ivwc aYs jI pI sI ny ieh smfrk bxfAux df mqf vI pfs kr cwukI hY. iPr ies mqy nUM amlI rUp dyx qoN ihckcfht ikAuN kIqI jf rhI hY.
jykr Auprokq AuwTy svflF dy jvfb kOm kol nFh ivwc hn qF iswK kOm nUM sMjIdgI nfl ieh socxf pvygf ik afAux vfly smyN ivwc pMjfb dI pivwqr DrqI ‘qy lVI jfx vflI Dfrimk lVfeI sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dIaF coxF ivwc ikho ijhIaF sKsIaqF, numfieMidaF nUM awgy ilafAuxf hY jo iemfndfrI aqy idRVqf nfl Drm Auwqy pey hoey isafsI kuMzy dIaF jLMjIrF nUM qoV ky Drm nUM isafsq qoN Auwpr iljfAux dI smrwQf rwKdy hox aqy jdoN vI pMjfb aqy iswK kOm dI isafsq dIaf coxF hox, Aus ivwc Dfrimk, smfijk, swiBafcfrk, isafsI aqy ieKlfkI kdrF kImqF nUM kfiem rwKx vflIaF sKsIaqF aqy numfieMidaF dI bhuigxqI nUM awgy ilafAux dI soc Auwqy pihrf dyx vfly hox. iswK kOm ny keI vfr Auprokq rvfieqI afgUaF dy Pryb-DoKy vyK ley hn. ies leI iswK kOm nUM cfhIdf hY ik iswK kOm dI mMJDfr ivwc izkzoly KFdI byVI nUM sUJvfnqf aqy dlyrI nfl kMZy ‘qy lfieaf jfvy. ieh qd hI ho skygf jykr iswK kOm rvfieqI afgUaF vwloN aijhy smy Dn-dOlqF aqy lflsfvF dy KolHy jfx vfly BMzfrF qoN inrlyp rih ky gurU sfihbfn dI mnuwKqf pwKI srbwq dy Bly vflI aqy brfbrqf dy aiDkfr pRdfn krn vflI soc Auwqy aml kr sky. afpxI Dfrimk sMsQf aqy pMjfb dI hkUmq Auwqy Auwcy ieKlfk vflIaF sKsIaqF nUM ibrfjmfn krn leI smy dI njLfkq nUM pihcfx ky Auwdm kr sky.
sLRomxI akflI dl (aMimRqsr) ies gwl dI pUrn AumId aqy ivsLvfs krdf hY ik iswK kOm bIqy smyN aqy mOjUdf smyN dIaF kfrvfeIaF aqy nqIijaF nUM mwdynjLr rwKdI hoeI afAux vfly smyN ivwc aijhI kOm pwKI AusfrU BUimkf inBfeygI, ijs nfl iswK kOm dIaF dusLmx jmfqF kFgrs, Bfjpf aqy hor iPrkU dl rvfieqI afgUaF dI durvrqoN nf kr skx aqy iswK kOm afpxI afjLfdI dI mMijLl ey mksUd qy phuMcx leI afpxIaF cfry idsLfvF qoN hox vfly hmilaF nUM sUJvfnqf nfl rokdI hoeI aqy nwk dI syD ivwc afpxI mMijLl vwl avwsL vDygI aqy Kfilsqfn nUM hr kImq ‘qy kfiem krky rhygI.

PYslf quhfzy hwQ
-aYzvokyt jspfl isMG mMJpur

sRI drbfr sfihb kyvl iswKF df hI nhIN sgoN smuwcI dunIaF dy aiDafqmk lokF leI cfnx-munfrf hY aqy iesy kfrn hI mnuwKqf dy doKIaF ny hmyÈf hI drbfr sihb qy Ausdy isDFq ƒ dunIaF dy nkÈy qoN Kqm krn leI anykF Xqn kIqy jo nf kdy sPl hoey qy nf hI agFh kdy hoxgy.sRI drbfr sfihb dy sfhmxy akfl purK dI inrBE qy inrvYr swqf df pRqIk akfl qÉq ijwQy sfƒ afpxy smfjI jIvn ƒ rUhfnI lIhF AuWqy pfAux df mudweI hY AuWQy Auh dunIaF dy sB kUV pRbMDF dI QF srbwq dy Bly vflf pRbMD Ausfrn leI vI pRyirq krdf hY.
sRI drbfr sfihb qy sRI akfl qÉq sfihb jI dI dy DrqI AuWqy prgt hox qoN bfad mnuwK mfqr ƒ iek afs dI ikrn jfgI ik Ausƒ hux suafrQIaF vloN mnuwK ƒ gulfm bxf ky rwKx dy pRbMDF qoN Cutkfrf iml jfvygf aqy AusdI Jlk vI imldI rhI kdy bfbf bMdf isMG bhfdr isMG dy rUhfnI isafsq dy pRbMD rfhIN aqy kdy iswK imslF dy rfj pRbMD rfhIN.
20vIN sdI dy dUjy awD qoN bfd dunIaF ivc pwCm dy lokqMqrI ZFcy ny afpxf psfrf psfr ilaf ijs dy iswty awj sfrI mnuwKqf ƒ Bugqxy pY rhy hn ik hr mnuwK mfnisk gulfmI qy inrfÈqf dy aflm ivc ivcr irhf hY Ausƒ afpxy jIvn df mnorQ hI nhIN smJ pY irhf aqy ieh gwl spwÈt hY ik guru sfihbfn qy iswKF vloN aQfh kurbfnIaF nfl bxy drbfr sfihb qy akfl qÉq sihb ny hI dunIaF ƒ afpxy mnorQF bfry soJI krfAuxI hY aqy ies rUhfnI rfj pRbMD ny dunIaF dy sB kUV pRbMDF ƒ hUMJxf hY.
pr ies sB qoN pihlF drbfr sfihb qy akfl qÉq sfihb dI aËmq AuWqy mnuwKqf dy doÈIaF vloN kIqy jf rhy hmilaF ƒ smJ ky AuhnF ƒ mUMh qoVvF juafb Ausy qrHF dyxf pvygf ijvy bfbf dIp isMG, bfbf gurbKÈ isMG qy bfbf jrnYl isMG jI ny idwqf sI.
25 sfl pihlF drbfr sfihb qy akfl qÉq sfihb AuWqy Bfrq dI ibpr srkfr vloN Ausdy vwD rhy isDFqk pRsfr ƒ rokx leI POjI hmlf kIqf. Aus smyN do qrHF dy lok drbfr sfihb qy akfl qÉq sfihb AuWqy ibrfjmfn sn-iek qF Auh lok ijhnF ny drbfr sfihb qy akfl qÉq sfihb dI aËmq leI sMq jrnYl isMG Éflsf iBMzrFvfilaF dI agvfeI ivc ÈhfdqF dy jfm pIqy aqy dUjy Auh sn ijhnF dI soc pihlF hI ieh bxI hoeI sI ik BfrqI POj drbfr sfihb AuWqy iksy qrHF hmlf krky swcy iswKF ƒ mfr mukfey qF jo asIN AuhnF dIaF lfÈF AuWqy idwlI dI aDIngI vflI CotI swqf dIaF kursIaF zfh leIey aqy 6 jUn qoN bfad iehnF dohF qrHF dIaF socF ivc spwÈtqf ho geI ikAuNik mnuwKqf dy alMbrdfr iswK, gurU goibMd isMG jI df Auh hukm mMnky akfl purK dI pRBUswqf aDIn dunIaF ivc rUhfnI pRbMD isrjx leI hiQafrbMd sMGrÈ ivc kuwd pey ijs muqfbk ikhf igaf ik jdoN gwl sfiraF hIilaF-vsIilaF qoN lMG jfey qF ikrpfn dI vrqoN iblkul ËfieË hY pr dUjy pfsy lONgovfl, brnflf, bfdl, tOhVf, qlvMzI, rfmUvflIaf afidk kursI dI BuwK ivc afPrx lwgy.
hiQafrbMd sMGrÈ ny do dhikaF ivc dunIaF ivc afpxI DFk jmfeI pr mnuwKqf dy duÈmxF ny koh-koh ky nOjvfnF ƒ mfiraf qy mugl kfl ivc kIqy ËulmF ƒ mfq pf idwqI.hiQafrbMd sMGrÈ ny sfzI kOmI pCfx ƒ dunIaF ivc Aujfgr kIqf aqy awj asIN Aus hoey hiQafrbd sMMGrÈ sdkf hI dunIaF ivc isr AuWcf cuwk ky qurn dy smwrQ hoey hF.
1984 qoN 25 sfl bfad awj hiQafrbMd sMGrÈ df smF BfvyN nhIN pr mnuwKqf doKI qfkqF vI drbfr sfihb qy akfl qÉq sfihb ƒ iswDy rUp ivc nhIN Zfh rhIaF pr Auh kdy kFgrs pfrtI rUp ivc kdy afr[aYWs[aYWs-Bfjpf jF bhuqI vfrI sfzy afpxy ByKIaF dy rUp ivc isDFqF ƒ Korf lf rhIaF hn aqy Auh lok cfhuMdy hn ik Éflsy dy bol-bfly qy srbwq dy Bly vflf rfj pRbMD kdy nhIN Ausrnf cfhIdf qfhIEN qF awj iPr 20vIN sdI ivc aMgryË rfj vFg drbfr sfihb qy akfl qÉq sfihb dy pRbMDk kdy pMQ doKIaF ƒ mfx-snmfn dy rhy hn aqy kdy sbd gurU dy jgq isDFq ƒ Kqm krn vfly dyhDfrI pKMzIaF nfl kUVIaF XfrIaF pugf rhy hn. aijhy pRbMDkF df cfl-clx aMgryËI rfj dy mhMqF qoN vI hyTF izwg cuwkf hY aqy ieh lok AuhnF sfry kukrmF ivc ilbVy hoey hn ijMnHy ik mnuwK dI buwDI soc skdI hY. ieqhfs ivc qwq Éflsy qy ByKI Éflsy df hmyÈf inptfrf huMdf afieaf hY bfbf dIp isMG jI ny KMzy dI Dfr nfl lkIr iKwc ky pMQ qoN PYslf ilaf sI aqy ijvy 25 sfl pihlF drbfr sfihb qy akfl qÉq sfihb AuWqy hmly smyN sMq iBMzrFvfilaF qy rvfieqI aKOqI akflIaF df inKyVf hoieaf sI qy pMQ ny juJfrUaF dy pwK ivc inrxf ilaf sI aqy awj iPr pMQ Ausy hI moV AuWqy KVf hY aqy ieh pMQ dI afKrI prIiKaf hY aqy jykr ies vfr vI pMQ shI PYslf lY igaf qF qpdI dunIaF ƒ Tfrn df rfh pwDrf ho jfvygf.
awj iek pfsy qF Auh lok hn jo drbfr sfihb leI afpF jfnF vfrn qwk gey aqy lMmIaF jylHF kwtIaF aqy dUjy pfsy pMQ ƒ Éqry df hokf dy ky idwlI dI aDIngI kbUlx vfly kukrmIaF df tolf hY ijhnF df mksd afpxy suafrQ, pirvfr qy nIvIaF BuwKF hn. pMQ jI pCfxnf qusIN hY ik dyhDfrIaF-pKMzIaF dI hfmI Brn vfly idwlI qÉq dy gulfmF df sfQ dyxf hY jF drbfr sfihb qy akfl qÉq dI bRihmMzI soc ƒ dunIaF ivc lfgU krn leI qury mrjIviVaF df.

'84 ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ 'ਚ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਵਿਖੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਅਰੰਭ

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 4 ਜੂਨ (ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ) : ਸਿੱਖ ਜਗਤ ਦੀ ਆਨ ਤੇ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਸੱਚਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ 'ਤੇ ਜੂਨ 1984 'ਚ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਕਮਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਫੌਜੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦੀ ਅਣਖ ਲਈ ਜੂਝਦਿਆਂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘਣੀਆਂ ਅਤੇ ਪੰਚਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪੁਰਬ ਸਮੇਂ ਸੱਚਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਣ ਲਈ ਪੁੱਜੇ ਮਾਈ ਭਾਈ ਤੇ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚੇ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ 25ਵਾਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਸ. ਦਲਮੇਘ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਕ ਪ੍ਰੈਸ ਰਲੀਜ਼ 'ਚ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਅਰਦਾਸ ਉਪਰੰਤ ਸ੍ਰੀ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਾਹਿਬ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਰੰਭਤਾ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਸੱਚ-ਖੰਡ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਗਿਆਨੀ ਰਵੇਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬ) ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਭਾਈ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਸ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਮੀਤ ਮੈਨੇਜਰ ਸ. ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਅਖੰਡ ਪਾਠਾਂ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਸ. ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ, ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਭਾਈ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ 25ਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਅੱਜ ਸਥਾਨਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦੀਵਾਨ ਹਾਲ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੀਕ ਢਾਡੀ ਸਮਾਗਮ ਅਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਥੇ ਨਾਮਵਰ ਢਾਡੀ ਜਥਿਆਂ ਨੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਬੀਰਰਸੀ ਵਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਗੁਰ-ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦੀਵਾਨ ਹਾਲ ਮੰਜੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੀਕ ਕੀਰਤਨ ਸਮਾਗਮ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਥੇ ਨਾਮਵਰ ਰਾਗੀ ਜਥੇ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਇਲਾਹੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਕੀਰਤਨ ਨਾਲ ਨਿਹਾਲ ਕਰਨਗੇ।

jUn 1984 dy iBafnk iswK-GwlUGfry dI Xfd ivc ho rhy KLflsf smfgmF dI lVI .

sYn PLrFissko (blivMdrpfl isMG KLflsf) jUn 1984 ivc Bfrq dI dirMdI srkfr vwloN pUry pMjfb ivc vwsdI iswK kOm Auqy Zfey gey iBafnk jLulmF aDIn sLhId kr idqy hjLfrF isMGF-isMGxIaF nUM Xfd krn qy sRI akfl qKLq sfihb nUM Zfh-ZyrI krn dI Xfd nUM mnfAux qy sLrDFjlI ByNt krn leI lgpg hr gurduafrf sfihb ivc ivsLysL smfgm ho rhy hn.ijnHF ivc muwK iesqrF hn :
mYntIkf :-- mYntIkf dy gurduafrf sfihb ivc ies CinwCrvfr 6 jUn vfly idn rYn sbfeI kIrqn qy nfm ismrn ho rhy hn . aYqvfr nMU sRI afKMz pfT sfihb dy Bog pYxgy. BfeI srvn isMG qy qIrQ isMG ZotIaF df jQf kvIsLrI nfl sMgqF nUM inhfl krygf qy BfeI dljIq isMG GwlUGfry dy sLhIdF pRqI kQf krngy .
stfktn :-- stfktn ivc 7 jUn aYqvfr nUM sRI afKMz pfT sfihb dy Bog pYxgy, ivsLysL dIvfn swjxgy ijs ivc kQf kIrqn qy pMQk vIcfrF hoxgIaF.
trysI :-- trysI ivc dmdmI tksfl dy sLhId isMGF qy smUMh kOmI sLhId isMGF dI Xfd ivc 6 jUn idn CnIvfr sLfm nUM 5 qoN 8 vjy qwk ivsLysL vIcfr crcf hoeygI .
sYkrfmYNto :-- gurduafrf sfihb brfzsLfh ivKy vI GwlUGfry nfl sMbiDq ivsLysL drbfr 7 jUn idn aYqvfr nUM swjxgy ijs ivc pMQk vIcfrF hoxgIaF.
PLirjLno :-- dmdmI tksfl dy kyNdr gurduafrf sfihb ivKy ies aYqvfr vfly idn 7 jUn nUM GwlUGfry dI Xfd ivc bwicaF dy kIrqn mukfbly krvfey jf rhy hn qy ivsLysL dIvfn sjfey jf rhy hn.
sYn hojLy :-- GwlUGfry dOrfn sLhId hoey isMGF-isMGxIaF dI Xfd ivc sLfmI awT vjy qoN kYNzl lfeIt ivjl Bfv mombwqIaF bfl ky sLhIdF
nUM Xfd kIqf jfvygf .
PLrImFt :--KLfilsqfn dy sLhIdF dI Xfd ivc bxy gurduafrf sfihb PLrImFt vwloN smUMh sfD sMgq qy pMQk jQybMdIaF dy sihXog nfl sYn PLrFissko dy BfrqI kFslyt jnrl awgy 5 jUn idn sLukwrvfr nUM BfrI ros mujLfhrf kIqf jf irhf hY ijs vfsqy iek bws gurduafrf sfihb qoN svyry ds vjy clygI . sB nUM ies ros mujLfhry ivc sLfml hox leI swdf idqf jFdf hY . ies aYqvfr vfly idn aKMz pfT sfihb dy Bog pYxgy BfrI dIvfn swjxgy ijs ivc KLfilsqfn dy sLhIdF nUM sLrDFjlI ByNt kIqI jfvygI.

'ਸਿਆਸਤ ਛੱਡ ਧਰਮ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਜਥੇ. ਮੱਕੜ'

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, 4 ਜੂਨ (ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ) : ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੀਨੀਅਰ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਥੇਦਾਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਮਲੂਨੰਗਲ ਨੇ ਅੱਜ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ 1984 ਵਿਚ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਰੈਫਰੈਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਚੋਂ ਫੌਜ ਵਲੋਂ ਲਿਜਾਈਆਂ ਗਈਆ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਕਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਥੇ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮੱਕੜ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਇਸ ਪਾਸੇ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ। ਜਥੇ. ਮਲੂਨੰਗਲ ਨੇ ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਿਖਾਈਆਂ ਜੋ ਫੌਜ ਨੇ ਸਿੱਖ ਰੈਫਰੈਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਤੋਂ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਤੇ ਫੌਜ ਵਲੋਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਮਾਰਕਾ ਲਗਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਸੀਨੀਅਰ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ ਜਥੇਦਾਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਮਲੂਨੰਗਲ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 9 ਜੂਨ 1984 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਆਏ ਸਨ। ਉਹ ਫੌਜ ਦੀ ਗੱਡੀ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਲੈ ਗਏ। ਜਦੋਂ 9 ਜੂਨ 1984 ਨੂੰ ਉਹ ਸਿੱਖ ਰੈਫਰੈਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਉਥ ਕੋਈ ਸਮਾਨ ਸੜਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਫੌਜ ਨੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਬਕਸੇ ਬਣਾ ਕੇ ਯੂਥ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਢੋ ਲਈਆਂ ਸਨ। ਉਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰ ਕਿਤਾਬ 'ਤੇ ਨੰਬਰ ਅੰਕਿਤ ਕੀਤਾ। ਅਜਿਹੇ ਨੰਬਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋ ਕਿਤਾਬਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਐਮ-459 ਅਤੇ ਬਾਇੰਗ ਨੰਬਰ 24 (9) ਅੰਕਿਤ ਹੈ। ਜਥੇਦਾਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਮਲੂਨੰਗਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਥੇ. ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮੱਕੜ ਨੂੰ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਫੌਜ ਵਲੋਂ ਜਬਤ ਕੀਤਾ ਸਮਾਨ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਪਰ ਜਥੇ. ਮੱਕੜ ਇਸ ਵੱਲ ਕੋਈ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਜਥੇਦਾਰ ਮੱਕੜ ਦਾ ਧਿਆਨ ਸਿਰਫ ਸਿਆਸੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਤੱਕ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵੱਲ।